วรากรณ์ สามโกเศศ
มติชน
ภาพ/เรื่อง
วันที่ 17 กันยายน พ.ศ. 2552
ถ้าใครยังจำพล็อตเรื่องความแตกตื่นจากการครอบครองทองคำไว้
แต่ผู้เดียวในโลกของรัสเซียใน
ตอนหนึ่งของภาพยนตร์ชุด เจมส์ บอนส์ 007 ได้
ก็น่าจะตื่นเต้นพอควรกับเรื่องจริง
ของการมีอำนาจเหนือประเทศอื่นของจีนในการ
ครอบครองสินแร่เหล็กหายากของโลก
(rare-earth metals) ซึ่งใช้ในการผลิตคอมพิวเตอร์
อุปกรณ์ไฟฟ้าสำคัญ ตลอดจนรถยนต์ Hybrid Rare-earth metals
ได้แก่ Monazite/Bastnaslte ฯลฯ ซึ่งสกัดแล้วจะได้แร่ธาตุสำคัญ เช่น Neodymium/Praseodymium/Dysprosium/Terblum ฯลฯ
แร่ธาตุซึ่ง สกัดได้เหล่านี้เป็นวัตถุดิบประกอบสำคัญของแบตเตอรี่
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการสร้างเครื่องยนต์ของเครื่องบิน
รถยนต์ที่เรียกว่า hybrid ตลอดจนผลิต hard disk ของคอมพิวเตอร์
เครื่องกำเนิดไฟฟ้า ฯลฯ ร้อย ละ 97 ของ rare-earth metals
ที่ใช้กันในแต่ละปีของโลกมาจากการส่งออกของจีน
จีนตระหนักถึงอำนาจอันสำคัญนี้จึงเริ่มส่งออกน้อยลง
โดยการใช้โควต้าและการ เก็บภาษีศุลกากรจากมูลค่าส่งออก
ในเดือนสิงหาคมที่ผ่านมามีรายงานว่า
ทางการจีนเสนอให้ควบคุมการส่งออก rare-earth matals ยิ่งขึ้น
และเสนอให้ห้ามการส่งออกทั้งหมดของ rare-earth matals บางชนิด
รายงาน จีนเป็นเช่นนี้ได้เพราะ rare-earth matals
มีอยู่เฉพาะในจีน แคนาดา สหรัฐอเมริกา ศรีลังกา บราซิล อินเดีย
และออสเตรเลีย เท่านั้น ท่าที เช่นนี้ของจีน
ทำให้เกิดการตื่นตัวในประเทศอื่น
ที่ปัจจุบันมีการขุด rare-earth matals กันไม่มาก
มีตัวเลขชัดเจนว่าดีมานด์ของ rare-earth matals
จะเพิ่มขึ้นประมาณร้อยละ 10-20 ต่อปี
ซึ่งเป็นผลพวงจากความต้องการมหาศาลของ Neodymium
ซึ่งเป็นสารสกัดสำคัญจาก rare-earthmatals
Baron Cari Auer von Welsbach
นักเคมีชาวออสเตรียเป็นผู้ค้นพบธาตุ Neodymium
ในปี ค.ศ.1885 พร้อมกับ Praseodymium
ชื่อ Neodymium มาจากภาษากรีกโดย
Neos หมายถึง New และ Didymos หมายถึงคู่แฝด
Neodymium ไม่ใช่ธาตุอิสระในธรรมชาติ
ต้องสกัดจากสินแร่ เช่น จาก Monazite และ Bastnasite
มีการสำรวจว่า Neodymium
มีปริมาณอยู่ในโลกประมาณ 8 ล้านตัน
ปัจจุบันในแต่ละปีทั้งโลกผลิตได้ประมาณ 7,000 ตัน
Neodymium มีลักษณะเป็นแม่เหล็กถาวรที่ทรงพลังมาก
มีราคาถูก มีน้ำหนักเบาและแข็งแรงกว่าแม่เหล็กจากสารอื่นๆ
การเป็นแม่เหล็กที่มีพลังดึงดูดสูง
หมายถึงการเป็นแหล่งผลิตไฟฟ้าที่ทรงพลัง
เช่นเดียวกัน เนื่องจากเมื่อโลหะไปตัดผ่านสนามแม่เหล็ก
ก็จะเกิดกระแสไฟฟ้าหรือเมื่อมัดลวด
โลหะหากไปอยู่ระหว่างสนามแม่เหล็กที่แรง
ก็จะทำให้เป็นมอเตอร์ที่หมุนอย่างแรง
นอกจากนี้คุณสมบัติของการเป็นแม่เหล็ก
ยังทำให้สามารถนำไปประยุกต์เกิดเป็น
ประโยชน์ได้ในหลายเรื่อง แม่เหล็ก Neodymium
ทำให้เกิดไมโครโฟน ลำโพงชั้นดี หูฟัง เครื่องเล่นดนตรี ไฟฟ้า ฯลฯ
ซึ่งล้วนแต่อาศัยความเป็นแม่เหล็ก
ที่มีแรงดึงดูดสูงของ Neodymium ทั้งสิ้น
นอกจากนี้ Neodymium ยังเป็นวัตถุดิบสำคัญ
ในการผลิตมอเตอร์ไฟฟ้าของเครื่องบิน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งในรถยนต์ Hybrid
ซึ่งหมายถึงรถยนต์ที่ใช้พลังงานมากกว่าหนึ่งแหล่ง
ในปัจจุบันรถยนต์ Hybrid ที่ใช้กันอาศัยพลังงานไฟฟ้า
และพลังงานน้ำมัน เมื่อรถยนต์มีความเร็วต่ำพลังงานไฟฟ้า
จะเป็นตัวขับเคลื่อนผ่านมอเตอร์ไฟฟ้า ที่มีกำลังสูง
เมื่อความเร็วถึง 20-25 ไมล์ต่อชั่วโมง
เครื่องยนต์ที่ใช้น้ำมัน (ดังที่เรียกกันว่า Gasoline-powered engine)
ก็จะเป็นพลังขับเคลื่อนแทน รถยนต์ Hybrid
ทำให้เกิดการประหยัดน้ำมัน
(อัตราการใช้ประหยัดสุดถึง 40 ไมล์ต่อแกลลอนของน้ำมัน)
และลดมลภาวะ อย่างไรก็ดี ไม่ได้มีแค่รถยนต์ Hybrid
เท่านั้นที่ช่วยลดภาวะโลกร้อน รถจักรยานที่ขับเคลื่อน
โดยพลังงานคนและตัดไปใช้เครื่องยนต์เล็กเพื่อทุ่นแรง
ก็ถือได้ว่าเป็น Hybrid เช่นเดียวกัน Neodymium
เป็นส่วนผสมสำคัญที่ทำให้โลหะทนความร้อนได้สูง
ดังนั้น จึงถูกใช้ในโลหะที่เป็นใบพัดหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้า
ตลอดจนเป็นตัวเครื่อง ยนต์ที่ทนทาน
นอกจากนี้ยังสามารถใช้เป็นสารผสมเพื่อสร้างสีกระจก
และสร้างกระจกกรองแสงเหลืองจากหลอดไฟ
จนทำให้มีแสงสว่างขาวจ้าเหมือนแสงแดด Praseodymium
เป็นธาตุอีกตัวหนึ่งที่สกัดจาก rare-earth material
และมีประโยชน์ในอุตสาหกรรมเช่นกัน
นอกจากช่วยสร้างสรรค์สีกระจกแล้ว
ยังเป็นสารผสมเพื่อช่วยให้โลหะแข็งแกร่งยิ่งขึ้นอีกด้วย
(เมื่อผสมกับแม็กนีเซียมทำให้เกิดโลหะที่แข็งแกร่ง
สามารถใช้เป็นวัตถุดิบของ การผลิตเครื่องยนต์ของเครื่องบินได้อย่างดี)
Praseodymium สามารถนำไปผสมกับ Neodymium
และเกิดแม่เหล็กที่ทรงพลังได้เช่นเดียวกัน rare-earth metals
มีประโยชน์มากมาย ทำให้เกิดถึง 15 ธาตุ
ดังปรากฏอยู่บนตารางธาตุ (periodic table)
ประเทศโลกตะวันตกไม่อาจปล่อยให้จีนผูกขาดการผลิตแต่ผู้เดียวได้
ดังนั้น จึงมีทั้งความพยายามขุดค้นหา rare-earth material มากขึ้น
และถลุงวัตถุดิบเหล่านี้เพื่อให้ได้ธาตุสำคัญมากขึ้นเพื่อนำมาผลิตสินค้า
อุตสาหกรรมที่สำคัญต่อคุณภาพชีวิตของชาวโลกในปัจจุบัน
แคนาดาเป็นประเทศหนึ่ง ที่มีบทบาทสำคัญในการต่อสู้กับ
ความพยายามผูกขาด rare-earth metais ของจีน Neodymium
เป็นแม่เหล็กที่มีแรงดึงดูดแรงมาก
หากไม่ระวังให้ดีอาจเกิดอันตรายดังที่เคยเกิดขึ้น
เมื่อแม่เหล็ก Neodymium ที่วางห่างกัน 50 เซนติเมตร
วิ่งเข้าหากันและกระแทกกันอย่างแรง
จนนิ้วของผู้ถือแท่ง Neodymium ขาด
ถ้า คนดีวิ่งเข้าหากันเช่นแม่เหล็กนี้
และร่วมมือกันอย่างแข็งขัน
ในเรื่องที่อุดมด้วยความงดงามแห่งความดีแล้ว
คนพาลจะไม่มีที่ยืนในโลกนี้
หน้า 6
