ภาพวาดโดย:จักรพันธุ์ โปษยกฤต ศิลปินแห่งชาติ
วัดหนองป่าพง ต.โนนผึ้ง อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี
ปฏิบัติทำไมมันถึงยากถึงลำบาก
เพราะว่ามันอยากพอไปนั่งสมาธิปุ๊บ
ก็ตั้งใจว่าอยากจะให้มันสงบ
ถ้าไม่มีความอยากให้สงบก็ไม่นั่งไม่ทำอะไร
พอเราไปนั่งก็อยากให้มันสงบ
เมื่ออยากให้มันสงบ ตัววุ่นวายก็เกิดขึ้นมาอีก
ก็เห็นสิ่งที่ไม่ต้องการเกิดขึ้นมาอีก
มันก็ไม่สบายใจอีกแล้ว
นี่มันเป็นอย่างนี้
ฉะนั้น พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า
อย่าพูดให้เป็นตัณหา
อย่ายืนให้เป็นตัณหา
อย่านั่งให้เป็นตัณหา
อย่านอนให้เป็นตัณหา
อย่าเดินให้เป็นตัณหา
ทุกประการนั้นอย่าให้เป็นตัณหา
ตัณหาแปลว่าความอยาก
ถ้าไม่อยากจะทำอะไรเราก็ไม่ได้ทำ
อันนั้นปัญญาของเราไม่ถึง
ทีนี้มันก็เลยอู้เสีย ปฏิบัติไปไม่รู้จะทำอย่างไร
พอไปนั่งสมาธิปุ๊บ ก็ตั้งความอยากไว้แล้ว
อย่างพวกเราที่มาปฏิบัติอยู่ในป่านี้
ทุกคนต้องอยากมาใช่ไหม นี่จึงได้มา
อยากมาปฏิบัติที่นี้ มาปฏิบัตินี่ก็อยากให้มันสงบ
อยากให้มันสงบก็เรียกว่าปฏิบัติเพราะความอยาก
มาก็มาด้วยความอยาก ปฏิบัติก็ปฏิบัติด้วยความอยาก
เมื่อมาปฏิบัติแล้วมันจึงขวางกัน ถ้าไม่อยากก็ไม่ได้ทำ
จึงเป็นอยู่อย่างนี้ จะทำอย่างไรกับมันล่ะ
๏ อย่าให้ตัณหาเข้าครอบงำในการปฏิบัติ
การกระทำความเพียรก็เป็นอย่างนั้น พระพุทธเจ้าว่า
อย่าทำให้เป็นตัณหา
อย่าพูดให้เป็นตัณหา
อย่าฉันให้เป็นตัณหา ยืนอยู่ เดินอยู่ นั่งอยู่ นอนอยู่
ทุกประการท่านไม่ให้เป็นตัณหา
คือทำด้วยการปล่อยวาง เหมือนกับซื้อมะพร้าว
ซื้อกล้วยมาจากตลาดนั่นแหละ
เราไม่ได้เอาเปลือกมันมาทานหรอก
แต่เวลานั้นยังไม่ถึงเวลาจะทิ้งมัน
เราก็ถือมันไว้ก่อน การประพฤติปฏิบัตินี้ก็เหมือนกันฉันนั้น
สมมุติวิมุติมันก็ต้องปนอยู่อย่างนั้น เหมือนกับมะพร้าว
มันจะปนอยู่ทั้งเปลือกทั้งกะลาทั้งเนื้อมัน
เมื่อเราเอามาก็เอามาทั้งหมดนั่นแหละ
เขาจะหาว่าเราทานเปลือกมะพร้าวอย่างไรก็ช่างเขาปะไร
เรารู้จักของเราอยู่เช่นนี้เป็นต้น
อันความรู้ในใจของตัวเองอย่างนี้ เป็นปัญญาที่เราจะต้องตัดสินเอาเอง
นี้เรียกว่าตัวปัญญา
ดังนั้น การปฏิบัติเพื่อจะเห็นสิ่งทั้งหลายเหล่านี้
ไม่เอาเร็วและไม่เอาช้า
ช้าก็ไม่ได้ เร็วก็ไม่ได้ จะทำอย่างไรดี ไม่มีช้า ไม่มีเร็ว เร็วก็ไม่ได้
มันไม่ใช่ทาง ช้าก็ไม่ได้ มันไม่ใช่ทาง มันก็ไปในแบบเดียวกัน
๏ ตั้งใจทำสมาธิมากเกินไป ก็กลายเป็นความอยาก
แต่ว่าพวกเราทุกๆคน
มันร้อนเหมือนกันนะ มันร้อน พอทำปุ๊บก็อยากให้มันไปไวๆ
ไม่อยากจะอยู่ช้า
อยากจะไปหน้า การกำหนดตั้งใจหาสมาธินี้
บางคนตั้งใจเกินไป บางคนถึงกับอธิษฐานเลย
จุดธุปปักลงไป กราบลงไป
อ่านธรรมะปฏิบัติทำไมมันถึงยากถึงลำบาก
เพราะว่ามันอยากพอไปนั่งสมาธิปุ๊บ
ก็ตั้งใจว่าอยากจะให้มันสงบ
ถ้าไม่มีความอยากให้สงบก็ไม่นั่งไม่ทำอะไร
พอเราไปนั่งก็อยากให้มันสงบ
เมื่ออยากให้มันสงบ ตัววุ่นวายก็เกิดขึ้นมาอีก
ก็เห็นสิ่งที่ไม่ต้องการเกิดขึ้นมาอีก
มันก็ไม่สบายใจอีกแล้ว
นี่มันเป็นอย่างนี้
ฉะนั้น พระพุทธเจ้าท่านสอนว่า
อย่าพูดให้เป็นตัณหา
อย่ายืนให้เป็นตัณหา
อย่านั่งให้เป็นตัณหา
อย่านอนให้เป็นตัณหา
อย่าเดินให้เป็นตัณหา
ทุกประการนั้นอย่าให้เป็นตัณหา
ตัณหาแปลว่าความอยาก
ถ้าไม่อยากจะทำอะไรเราก็ไม่ได้ทำ
อันนั้นปัญญาของเราไม่ถึง
ทีนี้มันก็เลยอู้เสีย ปฏิบัติไปไม่รู้จะทำอย่างไร
พอไปนั่งสมาธิปุ๊บ ก็ตั้งความอยากไว้แล้ว
อย่างพวกเราที่มาปฏิบัติอยู่ในป่านี้
ทุกคนต้องอยากมาใช่ไหม นี่จึงได้มา
อยากมาปฏิบัติที่นี้ มาปฏิบัตินี่ก็อยากให้มันสงบ
อยากให้มันสงบก็เรียกว่าปฏิบัติเพราะความอยาก
มาก็มาด้วยความอยาก ปฏิบัติก็ปฏิบัติด้วยความอยาก
เมื่อมาปฏิบัติแล้วมันจึงขวางกัน ถ้าไม่อยากก็ไม่ได้ทำ
จึงเป็นอยู่อย่างนี้ จะทำอย่างไรกับมันล่ะ
๏ อย่าให้ตัณหาเข้าครอบงำในการปฏิบัติ
การกระทำความเพียรก็เป็นอย่างนั้น พระพุทธเจ้าว่า
อย่าทำให้เป็นตัณหา
อย่าพูดให้เป็นตัณหา
อย่าฉันให้เป็นตัณหา ยืนอยู่ เดินอยู่ นั่งอยู่ นอนอยู่
ทุกประการท่านไม่ให้เป็นตัณหา
คือทำด้วยการปล่อยวาง เหมือนกับซื้อมะพร้าว
ซื้อกล้วยมาจากตลาดนั่นแหละ
เราไม่ได้เอาเปลือกมันมาทานหรอก
แต่เวลานั้นยังไม่ถึงเวลาจะทิ้งมัน
เราก็ถือมันไว้ก่อน การประพฤติปฏิบัตินี้ก็เหมือนกันฉันนั้น
สมมุติวิมุติมันก็ต้องปนอยู่อย่างนั้น เหมือนกับมะพร้าว
มันจะปนอยู่ทั้งเปลือกทั้งกะลาทั้งเนื้อมัน
เมื่อเราเอามาก็เอามาทั้งหมดนั่นแหละ
เขาจะหาว่าเราทานเปลือกมะพร้าวอย่างไรก็ช่างเขาปะไร
เรารู้จักของเราอยู่เช่นนี้เป็นต้น
อันความรู้ในใจของตัวเองอย่างนี้ เป็นปัญญาที่เราจะต้องตัดสินเอาเอง
นี้เรียกว่าตัวปัญญา
ดังนั้น การปฏิบัติเพื่อจะเห็นสิ่งทั้งหลายเหล่านี้
ไม่เอาเร็วและไม่เอาช้า
ช้าก็ไม่ได้ เร็วก็ไม่ได้ จะทำอย่างไรดี ไม่มีช้า ไม่มีเร็ว เร็วก็ไม่ได้
มันไม่ใช่ทาง ช้าก็ไม่ได้ มันไม่ใช่ทาง มันก็ไปในแบบเดียวกัน
๏ ตั้งใจทำสมาธิมากเกินไป ก็กลายเป็นความอยาก
แต่ว่าพวกเราทุกๆคน
มันร้อนเหมือนกันนะ มันร้อน พอทำปุ๊บก็อยากให้มันไปไวๆ
ไม่อยากจะอยู่ช้า
อยากจะไปหน้า การกำหนดตั้งใจหาสมาธินี้
บางคนตั้งใจเกินไป บางคนถึงกับอธิษฐานเลย
จุดธุปปักลงไป กราบลงไป
