วรากรณ์ สามโกเศศ
มหาวิทยาลัยธุรกิจบัณฑิตย์
(http://www.dpu.ac.th)
13 มิถุนายน พ.ศ. 2545
ได้ยินการประกาศปาวๆ ว่าจะไม่มีการโฆษณาขายเบียร์
เพราะไม่มีการโฆษณา คั่นกลาง
ของเบียร์ตราช้างระหว่างแข่งขันฟุตบอลโลก
แล้วพลันก็ให้นึกถึง การที่เด็กเอาป้าย ไปปักบนดิน
แล้วบอกว่าตรงนี้สมบัติไม่ได้ซ่อนอยู่
เพราะทั้งสองกำลังสื่อ
ในทางตรงกันข้ามเรื่อง "กระต่ายขาว" ที่จะเขียนถึงในวันนี้
ได้เคยพูดถึงในหลายโอกาส ในตลอดหลายปีที่ผ่านมา
แต่ยังไม่เคยเขียนเป็นเรื่องเป็นราวสักที
ขอเริ่มว่าเรื่องการ "ไม่โฆษณา"
ของเบียร์ตราช้างดังกล่าว
และป้ายบอกว่า ไม่มีสมบัติซ่อนอยู่ของเด็ก
ก็คือเรื่องของ "กระต่ายขาว"
เมื่อพูดถึงกระต่ายขาวขึ้นมา
ก็ขอถามท่านผู้อ่านว่า
ถ้าผมไม่เอ่ยถึงกระต่ายขาวขึ้นมาในที่นี้
ท่านจะนึกถึงมันขึ้นมาหรือไม่
ใจมนุษย์คิดถึงสิ่งของเรื่องราวร้อยแปดในหนึ่งวัน
แต่ผมค่อนข้างมั่นใจว่า
กระต่ายขาวมิได้เป็นสิ่งหนึ่งที่ท่านนึกถึงในวันนี้
หรือแม้แต่ตลอดเดือนที่ผ่านมา แต่เมื่อผมเอ่ยถึงมัน
ท่านก็นึกถึงภาพมัน ขึ้นมาในใจทันที
การบอกว่าเบียร์ช้างไม่มีการโฆษณา
ระหว่างแข่งขันฟุตบอลโลก
โดยแท้จริงแล้วก็คือ การเตือนให้นึกถึงเบียร์ช้างนั่นเอง
และนี่ก็คือการโฆษณา เช่นเดียวกับการบอกว่า
สมบัติมิได้ซ่อนอยู่ตรงนี้ ก็คือการเตือนใจ
ให้นึกสงสัยว่า สมบัติซ่อนอยู่ตรงนั้นนั่นเอง
หลายปีก่อนมีข่าวลือว่า
ยมบาลจะมาเอาคนแก่ที่อยู่ตามบ้านไป
จำได้ว่า เคยเห็นบางบ้าน
เอาป้ายกระดาษมาปิดไว้หน้าบ้านว่า
"บ้านนี้ไม่มีคนแก่จ๊ะ" ฟังดูน่ารัก แต่ก็ไม่คิดว่า
ยมบาลจะถูกหลอกได้ เพราะเข้าข่ายเดียวกับ
เรื่องสมบัติไม่ได้ซ่อนอยู่ตรงนี้
ถ้ากระดาษไม่ปิดไว้หน้าบ้าน
ก็คงไม่มีใครจะสงสัย (แม้แต่ยมบาล)
ว่าบ้านนี้มีคนแก่อยู่หรือไม่ แต่นี่ก็คือกระต่ายขาวอีกตัวหนึ่ง
โรคกระต่ายขาวนี้เป็นโรคน่ากลัวหากไม่ระวัง
เพราะจะเตือนใจให้คนอื่นรู้โดยนัย
หรือให้เขาตระหนักถึงเรื่องที่เรามิได้ตั้งใจ
หรือทำให้คนอื่นเข้าใจเราผิดๆ
เกินกว่าที่ควรจะเป็นก็เป็นไปได้
ขอเล่าเรื่องการสนใจติดตามดาราท่านหนึ่งของผม
ที่กลายเป็นเรื่องของกระต่ายขาว
ในระดับหนึ่ง ผมสนใจติดตาม
คุณจินตหรา สุขพัฒน์ หรือคุณแหม่ม
และผลงานของเธอมายาวนาน
เห็นว่าเธอเป็นนักแสดงหน้าตาดีและมีบทบาทเยี่ยมยอด
(ผมเคยบอกข้อความเช่นนี้กับ
คุณพ่อของเธอเมื่อกว่า 10 ปีมาแล้ว
...คิดดูก็แล้วกันว่าผมนั้นขนาดไหน)
แต่วันหนึ่งเธอก็ปล่อย "กระต่ายขาว" ออกมา
ผมอ่านบทสัมภาษณ์คุณแหม่ม
ในหนังสือผู้หญิงเล่มหนึ่ง
เธอบอกว่า เธอเป็นคนมีใบหูกาง
ทุกทีที่เล่นละคร หรือแสดงหนัง
จะต้องพยายามเอาผม มาบังใบหูไว้
เพื่อมิให้น่าเกลียด
เชื่อไหมครับ นับแต่นั้นเป็นต้นมา
ทุกครั้งที่คุณแหม่มปรากฏบนจอทีวี
ผมจะต้องมองหาใบหูของเธอก่อนอื่น
(ทั้งๆ ที่เธอมีใบหน้าที่น่าชวนมอง มากกว่ามากนัก)
ว่าวันนั้นจะเห็นความกางของมันไหม
ทั้งๆ ที่ก่อนหน้าที่เธอจะบอกคนอ่าน ผมไม่เคยเห็นว่า
เธอจะมีจุดบกพร่อง บนใบหน้าของเธอแต่อย่างใดเลย
ผมถามตัวเองว่าทำไมจึงสนใจความกางของใบหูของเธอ
คำตอบก็คือเพราะเธอเป็นคนบอกเอง
ดังนั้นมันคงจะจริงเป็นแน่
ถ้าคนอื่นบอก ก็อาจเชื่อบ้างไม่เชื่อบ้าง
เพราะเป็นการกล่าวหากัน
แต่นี่เจ้าของบอกของเขาเอง
ถ้าไม่เชื่อแล้วจะไปเชื่อใคร
ข้อเตือนใจจากเรื่องของคุณแหม่ม
ก็คือการปล่อยกระต่ายขาวออกมา
ถึงแม้จะเป็นความจริงใจ ตรงไปตรงมาอย่างน่ารักก็ตาม
แต่ก็เป็นสิ่งที่พึงหลีกเลี่ยง
จุดอ่อนข้อผิดพลาด ข้อบกพร่อง ฯลฯ
ของใครก็ตามมิใช่เรื่องที่พึงโฆษณา ให้คนอื่นทราบ
เพราะอาจถูกขยายในใจ ขึ้นอีกหลายเท่า
จนเกิดความเข้าใจผิด ขึ้นมาใหญ่โตก็เป็นได้
ถ้าบอกใครว่า
เป็นคนไม่ค่อยอยากลุกขึ้นไปทำงานตอนเช้า
อยากนอนต่อ รู้สึกขี้เกียจไปทำงาน
(ใครๆ ก็รู้สึกอย่างนี้ทั้งนั้นในวินาทีแรก)
จะเตือนใจให้คนอื่นคิดว่า ตนเองเป็นคนขี้เกียจ
และถ้าภรรยาหรือสามีของท่าน
ถามว่า รักแฟนเก่ามากไหม
โดยท่านกำลังอยู่ในอารมณ์ "จริงใจ" แต่ซื่อจนเซ่อ
ก็อาจตอบไปว่า "ก็รักมากเหมือนกัน"
รับรองได้ว่าเป็นเรื่อง
เพราะเธอจะเกิดความรู้สึกขึ้นมาทันที
และตลอดไปอีกนานว่า
คำตอบก็คือ "รักมากๆๆๆ"
เพราะคุณเป็นคนบอกเองแหละ
แล้วจะไม่เชื่อได้อย่างไร
คำสอนของทนายความในการให้การในศาล
ก็คือตอบเท่าที่จำเป็น
อย่าตอบเกินกว่าที่ถูกถาม
เพราะคำตอบอาจเตือนใจให้นำไปสู่คำถามอื่นๆ
และอาจเปิดประเด็นลามไปสู่เรื่องอื่นๆ
ที่อาจเสียเปรียบได้ คำแนะนำนี้
โดยแท้จริงแล้วก็คือ
การระวังโรคกระต่ายขาวนั่นเอง การได้ยินเพลง
ในอดีตที่ตรงกับเหตุการณ์บางตอนในชีวิต
ก็คือกระต่ายขาวลักษณะหนึ่ง
เพราะสะกิดใจให้เกิดความรู้สึก เป็นสุขหรือเศร้าขึ้นมาได้
กระต่ายขาวจึงมิได้เป็นสิ่งที่เลว หากบางสิ่งเตือนใจ
ให้นึกถึงความผิดพลาดในอดีต จนเอามันมาเป็นบทเรียน
และตั้งใจว่าจะไม่ให้มันเกิดขึ้นอีกก็ถือได้ว่า
กระต่ายขาวตัวนี้เป็นสิ่งที่มีประโยชน์
ไม่ใช่กงการของตัวเอง ที่พึงโพนทะนาข้อบกพร่อง
หรือความผิดพลาดของตนเอง
(เว้นแต่ตั้งใจจริงให้เป็นบทเรียนกับคนอื่น
โดยยอมรับผลกระทบที่จะเกิดตามมา) ให้คนอื่นรู้
เพราะ "กระต่ายขาว" อาจขยายความเกินจริงได้
จงให้คนอื่นค้นหา สิ่งเหล่านั้นเอาเอง
กระต่ายขาวที่คุณปล่อยออกไป
ขนาดของมันมักขยายใหญ่กว่า
กระต่ายสีธรรมดาตัวจริงของคุณเองเสมอ
Egypt Central : White Rabbit
