คิดแบบไหนบ่อยๆ ความคิดแบบนั้น จะถูกผลิตซ้ำ
พศิน อินทรวงค์
เมื่อความคิดใดๆเกิดขึ้นเราย่อมมีทางเลือกอยู่สองอย่าง
หนึ่ง คือกระโจนลงไปเล่น
สอง คือถอยใจออกมาเป็นผู้ดู
อย่างแรกทำให้เราถูกความคิดลากจูงไป
หากเป็นความคิดด้านบวก
ใจก็ฟูไปตามความคิด
หากเป็นความคิดด้านลบ
ใจก็ฝ่อไปตามความคิด
ส่วนทางที่สองนั้นเป็นอะไรที่ต่างออกไป
เมื่อเราเอาใจออกมาเป็นผู้ดู
เราย่อมเห็นความคิดที่ไปตามความเป็นจริง
เหมือนเห็นสายลมไหวๆ
ไม่ได้มีอำนาจอะไรกับเรามากมาย
ธรรมชาติของความคิด
หากเราเข้าไปเป็น
คือส่งใจจมเข้าไปคลุกคลีในความคิด
การทำเช่นนี้ก็เท่ากับเสริมพลังให้มัน
ภาวะจมลงไปในความคิดนี้
เป็นภาวะปกติของคนส่วนใหญ่
จะเรียกว่า เป็นการอินเข้าไป
ในบทบาทที่ตนกำลังรู้สึกอยู่ก็ได้
ภาวะการจมนี้
หากจมอยู่ในความรู้สึกแบบใดแบบหนึ่งบ่อยๆ นานๆ
ความรู้สึกแบบนั้น ย่อมกลายเป็น
เชื้อตั้งตนของความคิดในครั้งต่อไป
พูดง่ายๆว่า การจมในความคิดของใจ
เป็นการสั่งสมความเคยชิน
ที่ทำให้เกิดความคิดลักษณะนั้นซ้ำๆ
เสพความโกรธบ่อยๆ
ความโกรธก็จะถูกผลิตออกมาซ้ำๆ
เสพความโลภบ่อยๆ
ความโลภก็จะถูกผลิตออกมาเรื่อยๆ
เสพความกังวลบ่อยๆ
โอกาสที่จะเกิดความกังวลในอนาคต
ก็ย่อมมีมากขึ้นเป็นเงาตามตัว
น่าแปลกที่คนทั้งโลก
ไม่ค่อยสังเกตเรื่องจิตใจ
จิตใจนี้เป็นนามธรรม
มองไม่เห็น จับต้องไม่ได้
แต่เราทุกคนก็รู้สึกสัมผัส
กับสิ่งนี้ได้เมื่อเกิดความรู้สึก
อาจเป็นเพราะเรื่องจิตใจเป็นอะไรที่ใกล้ตัว
เมื่อใกล้ตัวมากเกินไป
เราจึงมองไม่เห็น
คล้ายว่าเราแทบไม่เคยเห็นแผ่นหลังของตนเอง
อย่างไรอย่างนั้น
ขอให้สังเกตไปตามจริง
แล้วลองพิจารณาดู
หากเราเป็นคนขี้โกรธ
แล้วไม่ตระหนักรู้ในความโกรธ
ปล่อยใจไปกับความโกรธ
เมื่อโกรธปุ๊บ ใจกระโจนเข้าไปเป็น
ในครั้งต่อๆไป หากปล่อยไว้เช่นนี้
จะพบว่า ความโกรธในครั้งถัดไป
มีแนวโน้มจะรุนแรง และถี่ขึ้นเป็นลำดับ
บางท่านอาจแย้งว่า
ถ้างั้น เราควรเอาใจไปผูกไว้กับอารมณ์เชิงบวก
ถ้าหากทำได้ก็เป็นเรื่องที่ดี
แต่ในความเป็นจริงก็ไม่ง่ายเช่นนั้น
เพราะธรรมชาติของคนเรา
มักคิดอะไรๆในเชิงลบมากกว่าเชิงบวกอยู่เป็นปกติ
เว้นแต่บุคคลผู้นั้น
ผ่านการสั่งสมกระแสความคิด
ในเชิงบวกมาเป็นเวลายาวนาน
อย่างไรก็ตาม
หนทางที่ปลอดภัย
จากการตกอยู่ใต้อำนาจความคิดของตนเอง
ก็คือการถอนใจออกมา
แล้วมองความคิดด้วยพลังของสติ
เมื่อความคิดถูกมองเห็น
ระดับพลังของความคิดจะค่อยๆลดลง
ส่งผลให้เราสามารถใช้เหตุผล
เป็นหางเสือในการกำหนดทิศทางของความคิดได้
การจะเห็นกระบวนการทำงานของความคิดนี้
คือทักษะทางใจอย่างหนึ่ง
อาศัยเพียงการอ่าน ฟัง วิเคราะห์ไม่ได้
จำเป็นต้องฝึกฝนอยู่เสมอๆ
ฝึกแรกๆใจจะยังไม่ชิน
เมื่อเกิดความคิดก็จะกระโจนเข้าไปเป็น
ช่วงแรกๆ ต้องมีสติค่อยเตือนตัวเอง
ให้ถอยออกมาดู
อาจจะกำหนดเป็นคำว่า *คิดหนอ* ก็ได้
พอคิดก็กำหนดว่า คิดหนอ
แล้วจึงสังเกตเฝ้ามองความคิด
จะเป็นความคิดเชิงบวกหรือลบไม่สำคัญ
เราทำเหมือนกัน
คือมองความคิดเป็นเพียงกระแสหนึ่งๆ
ไม่ต้องไปให้ค่าว่าคือบวกหรือลบ
เพียงกำหนดว่า คิดหนอ แล้วเฝ้ามอง
ทำอย่างนี้ให้ชินให้เป็นนิสัย
สัญชาติญาณของการเป็นผู้สังเกต
จะค่อยๆเกิดขึ้นช้าๆ
ทีนี้พอนานๆเข้า ใจของเราจะเริ่มตั้งมั่น
มีพลังในการสังเกตความคิดมากขึ้น
ความคิดเชิงบวกหรือเชิงลบ
จะทำอันตรายกับเราได้น้อยลง
ตรงนี้คือต้นทางของความสุขแท้ๆ
สิ่งเหล่านี้คือทักษะที่ทำให้เกิดขึ้นกับทุกคนได้
ไม่ใช่สิ่งเหลือวิสัย
เพียงแต่ต้องอาศัยการฝึกฝน
จนสิ่งที่รู้กลายเป็นทักษะ
ทักษะหมายถึงความเชี่ยวชาญในการกระทำ
คือเราต้องทำได้
พาใจให้หยั่งลึกสู่สภาวะนั้นได้จริงๆ
มิใช่เพียงการสื่อสาร
ผ่านคำพูดเพียงเพื่อการตีความ
ที่สุดแล้ว สิ่งนี้ก็ต้องนับถึงที่การฝึกฝน
ค่อยๆฝึก ค่อยๆเดิน
หากเราเดินทุกวันไม่หยุด
วันหนึ่งก็มีโอกาสถึงเส้นชัย
เส้นชัยนี้คือการชนะตนเอง
ไม่ตกเป็นทาสกิเลสของตนเอง
ใครทำได้เช่นนี้
ก็ถือว่า การเกิดเป็นมนุษย์ครั้งนี้
คุ้มค่าไม่สูญเปล่า...
