อเมริกาเปลี่ยน กระบวนทัศน์เปลี่ยน มนุษยชาติเปลี่ยน

มติชนรายวัน

วันที่ 20 กันยายน พ.ศ. 2551 ปีที่ 31 ฉบับที่ 11151

โดย ประสาน ต่างใจ http://jitwiwat.blogspot.com

แผนงานพัฒนาจิตเพื่อสุขภาพ

มูลนิธิสดศรี-สฤษดิ์วงศ์

สนับสนุนโดย สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.)

หรือเป็นลิขิตของจักรวาล เช่นที่ผู้เขียนสงสัยว่าอาจจะเป็นไปได้ ซึ่งหากเป็นจริงตามนั้น

ก็นับว่าอาจเป็นทั้งโชคดีและโชคร้าย

เพราะสหรัฐอเมริกาเป็นประเทศเดียวในโลกที่เป็นตัวแทนของความเป็นสองหรือ

ทวิตา (dualism) คือ เป็นทั้งดีสุดสุด และชั่วร้ายสุดสุด หรือให้ทั้งความจริงสุดสุด

กับภาพมายาสุดสุด ที่จักรวาลจัดสรรให้เป็นเช่นนั้นในช่วงเวลานี้

ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ยุคใหม่และนักจิตวิทยาโดยเฉพาะ

นักจิตวิทยาผ่านพ้นตัวตนหรือนักจิตวิทยาจิตวิญญาณ

(transcendent or spiritual psychology)

จำนวนมากต่างมองเห็นคล้ายๆ กันเป็นทำนองนั้น

นั่นคือ จักรวาลหรือฟ้า ประหนึ่งได้ดลบันดาล

ให้ประเทศสหรัฐอเมริกาเป็นผู้นำของโลกในช่วงเวลานี้

ซึ่งเป็นช่วงเวลาสำคัญที่สุด ขอย้ำว่าเป็นช่วงสำคัญที่สุดจริงๆในประวัติศาสตร์

ของมนุษยชาติเท่าที่เคยมีมา นั่นคือ

เป็นช่วงที่โลกจะมีการเปลี่ยนแปลงอย่างถอนรากถอนโคน

หรือมีการปฏิวัติที่จะทำให้กระบวนทัศน์ทางสังคมของโลกต้องเปลี่ยนไป

ซึ่งที่สุดมนุษยชาติและสังคมของมนุษย์ก็จะต้องเปลี่ยนตามไปด้วยเพราะฉะนั้น

ในความเห็นของผู้เขียน การที่พรรคเดโมแครตตัดสินส่งคนอเมริกันผิวดำ

คือ นายบารัค โอบามา ลงชิงตำแหน่งประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกาในครั้งนี้

จึงมีความสำคัญที่สุดกับเผ่าพันธุ์และสังคมของมนุษย์

ชนิดที่เราไม่เคยเห็นไม่เคยมีมาก่อนอย่างที่ว่ามาข้างบนจริงๆ

นโยบายหาเสียงของนายโอบามานั้น มีเพียงคำเดียวง่ายๆ คือ "เปลี่ยน" (change)

ซึ่งอาจหมายความว่า นายโอบามาเพียงต้องการเปลี่ยน

นโยบายของประธานาธิบดีของสหรัฐอเมริกาคนปัจจุบัน จอร์จ ดับเบิลยู. บุช

และพรรครีพลับลิกัน ที่เห็นว่าความปลอดภัยในบ้านในประเทศเป็นใหญ่

จึงหันไปทำสงครามกับอัฟกานิสถานและอิรัก

เปิดศึกนอกบ้านเพื่ออุ้มไข่ในหินอันเป็นนโยบายของอเมริกามาตั้งแต่ต้น

โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจากที่ญี่ปุ่นโจมตีฮาวายในสงครามโลกครั้งที่สอง

ประชาธิปไตยตัวแทน และระบบเศรษฐกิจทุนนิยมการตลาดเสรี

ที่จะว่าไปแล้วเป็นการเปลี่ยนน้อยๆ หรือเป็นการปฏิรูปน้อยๆ ก็ได้

แต่คำๆ นี้ก็อาจตีความไปได้อีกทาง คือ อาจเป็นไปได้ว่า

นายโอบามาต้องการเปลี่ยนแปลงแบบถอนรากถอนโคนหรือ

การปฏิวัติระบบและโครงสร้างของประเทศทั้งหมดเลยก็ได้

แต่เท่าที่ผู้เขียนมองเห็น ประวัติศาสตร์ของสหรัฐอเมริกาหลังสงครามโลกครั้งที่สองมา

ไม่ว่าพรรคใดได้เป็นผู้บริหารประเทศ นโยบายจะไม่ได้ต่างกันมากนัก

โดยเฉพาะนโยบายต่างประเทศและการทหาร

ฉะนั้นนโยบายของนายโอบามาหรือการเปลี่ยนแปลงที่น่าจะเป็นไปได้ก็คือ

การมองเห็นความสำคัญภายในบ้านมากขึ้นหรือการปฏิรูปน้อยๆ มากกว่า

การปฏิรูปกับปฏิวัตินั้นต่างกันมากเหลือเกิน เหมือนเพชรแท้กับเพชรเทียม

จึงน่าจะใช้คำใหม่กัน คิดว่าท่านผู้อ่านหลายคนอาจคิดเช่นเดียวกับผู้เขียนก็ได้

คือคิดว่า ประธานาธิบดีของประเทศสหรัฐอเมริกานั้นสำคัญมากๆ ต่อระบบทุกๆ ระบบ

โดยเฉพาะระบบการเมืองการทหารของโลกในปัจจุบัน

อย่างน้อยนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สองจบสิ้นแล้วเป็นต้นมา

เพราะโดยรูปธรรม อเมริกาคือผู้ชนะสงครามในครั้งนั้นแต่เพียงผู้เดียว

โดยแทบจะไม่ได้รับความบอบช้ำเท่าไรเลย

จริงๆ แล้ว ตลอดเวลาค่อนศตวรรษมานี้ สหรัฐอเมริกามั่งคั่งร่ำรวยที่สุดอยู่แล้ว

จึงเป็นเสมือนผู้นำโลก บางครั้งผ่านหน้าม้าหรือสหประชาชาติ

ในทางเศรษฐกิจ การเมืองการทหาร และทางสังคมแต่เพียงประเทศเดียว

คนที่มีทั้งเงินทั้งอำนาจนั้น ทำอะไรก็ดูดีไปหมดหรือดูน่ารักไปหมด

ถ้าหากเรามองโลกมองจักรวาลในแบบของผู้เขียน

ที่คิดว่าไม่มีคำว่าบังเอิญในโลก ทุกสิ่งทุกอย่างเป็นผลของกลไกของวิวัฒนาการ

(evolution) อันเป็นหลักการสำคัญเพียงสิ่งเดียวที่ทำให้มีจักรวาลโผล่ปรากฏขึ้นมา

นักฟิสิกส์ทฤษฎีแนวหน้าของโลกบางคนเรียกประหนึ่งว่า

เป็นแม่แบบพิมพ์เขียวของจักรวาล อาทิ เซอร์ เจม จีนส์ เซอร์ อาเธอร์ เอดดิงตัน

เซอร์ เฟรด ฮอยล์ พอล เดวีส์ ฯลฯ ไม่ว่าสิ่งนั้นคือพระเจ้า

หรือมันเป็นเช่นนั้นของมันเอง

ฉะนั้น ภาวะโลกร้อนและการล่มสลายของสิ่งแวดล้อมธรรมชาติอื่นๆ

อันเกิดจากน้ำมือมนุษย์ กิเลสตัณหากับอวิชชา

ที่ไม่เป็นไปตามที่แม่แบบพิมพ์เขียวกำหนด จึงผิดธรรมชาติ

เพราะฉะนั้น มหันตภัยธรรมชาติไม่ว่าทางตรงหรือทางอ้อม

เช่น สภาพของสังคม เศรษฐกิจและการเมือง

จึงเกิดจากสภาวะธรรมชาติซึ่งผิดไปเช่นนั้น

นั่นคือกรรมร่วมที่มนุษย์เจตนาทำขึ้นจากวิวัฒนาการที่ผิดทาง

ในความเห็นของผู้เขียน มนุษย์จะต้องเป็นผู้รับกรรมร่วมนั้น

มากหรือน้อยแล้วแต่เจตนา ดังนั้น ก่อนที่มหันตภัยธรรมชาติที่ยิ่งใหญ่จริงๆ

จะปรากฏให้เห็นอย่างเด่นชัด และมนุษยชาติโดยรวมจะต้องรับผลกรรมเช่นนั้น

การก่อกรรมทำเข็ญต่อโลกธรรมชาติจึงไม่น่าจะหยุดอยู่เพียงแค่นั้น ระบบสังคม การเมือง

โดยเฉพาะเศรษฐกิจส่วนใหญ่คงจะดำเนินไปอย่างผิดธรรมชาติเหมือนเดิม

แม้ว่าคนส่วนหนึ่งในอเมริกากับประเทศที่พัฒนามากๆ

ทั้งหลายจะมีการเปลี่ยนแปลงทางจิตไปบ้างแล้ว

แต่ไม่ใช่ว่าการเปลี่ยนแปลงของคนทั้งโลกจะเกิดขึ้นได้ในเวลาไม่กี่เดือน

ในที่นี้หมายถึงก่อนการเลือกตั้งประธานาธิบดีของอเมริกา

นั่นคือมันยังไม่ถึงเวลาของการสุกงอมต่อวิวัฒนาการทางจิตสู่จิตวิญญาณ

และการเปลี่ยน (transformation) ของมัน

ฉะนั้น สงครามตะวันออกกลางและการก่อการร้ายยังจะต้องมีต่อไป

ทั้งอาจขยายกว้างขึ้นไปอีก โดยมีสหรัฐอเมริกาเป็นหมากตัวสำคัญที่สุด

ดังนั้น ไม่ว่าใครจะมีความเห็นอย่างใดหรือเชียร์ใคร

หากว่ามีแม่แบบพิมพ์เขียวของจักรวาลจริงๆ ตามความคิดของผู้เขียน

และหากการเปลี่ยนแปลง (change) ของนายโอบามาไม่ได้เป็นไป

อย่างถอนรากถอนโคนหรือเป็นการปฏิวัติอย่างสิ้นเชิง

คือ เป็นเพียงการเปลี่ยนน้อยๆ หรือเป็นการปฏิรูปน้อยๆ อย่างว่า

หรือเพียงเปลี่ยนจากข้างนอกมาเป็นข้างในประเทศ

ขณะที่แทบทุกสิ่งทุกอย่างยังจะค่อนข้างเหมือนเดิม

ก็ขอฟันธงได้เลยว่าพรรครีพลับลิกันจะได้ชัยชนะการเลือกตั้งในครั้งนี้ นายจอห์น แมคเคน

จะได้เป็นประธานาธิบดีคนใหม่ของประเทศสหรัฐอเมริกาในปี 2008

นี้อย่างค่อนข้างแน่นอนดังที่กล่าวมาแล้วว่า มันยังไม่ถึงเวลาที่สุกงอมจริงๆ

ผู้เขียนจึงเชื่อว่า

เวลาของการเปลี่ยนแปลงของประชากรในประเทศพัฒนาอุตสาหกรรมที่มีมานานแล้ว

ยังคงมีไม่ถึง "มวลอันวิกฤต" (critical mass)

แม้ว่าผู้เขียนจะไม่รู้ว่าจำนวนนั้นคือเท่าไร

แต่อย่างน้อยก็ไม่ใช่ภายในปีสองปีนี้ จากการวิจัยมากหลายพบว่า

ความเจ็บปวดทรมานเป็นเวลายาวนาน

คือตัวเร่งปฏิกิริยาที่ดีที่สุดต่อการเปลี่ยนแปลง (2007 Shift Report)

เพราะฉะนั้น ภัยธรรมชาติจากสภาวะโลกร้อน การก่อการร้าย หรือสงคราม

หากว่าไม่ถี่กระชั้นหรือมากเกินไป ยกเว้นสงครามนิวเคลียร์

ก็คงยังไม่ถึงกับทำให้คนทั่วไป

โดยเฉพาะนักธุรกิจและนักการเมืองทนไม่ได้หรือสามารถเปลี่ยนแปลงวิธีคิด

หรือจิตสำนึกได้ อย่างไรก็ตาม ในฐานะที่จักรวาลเป็นผู้กำหนดแม่แบบพิมพ์เขียว

หรือควบคุมโลกและมนุษยชาติ จักรวาล

ย่อมมองเห็นอนาคตของโลกและมนุษยชาติกับสังคมโดยรวมว่าจะเป็นอย่างไร

ซึ่งอนาคตของสังคมมนุษย์ เท่าที่ผู้เขียนมองเห็นก็มีอยู่สองทางเท่านั้น

คือ หนึ่ง เผ่าพันธุ์มนุษย์ยังคงมีอยู่

แต่จะเหลือน้อยเต็มทีและจะมีวิวัฒนาการต่อไป

ซึ่งวิวัฒนาการจะเป็นไปในทางของจิตสู่จิตวิญญาณ (spirituality or transcendence)

กับ สอง มนุษย์สูญพันธุ์ไปทั้งหมด ซึ่งจริงๆ แล้ว

หากว่าเราทั้งหลายเชื่อในเรื่องของแม่แบบพิมพ์เขียวของจักรวาลอย่างที่ผู้เขียนคิด

เชื่อในทฤษฎีหลักการมนุษยจักรวาลวิทยา (cosmological anthropic principle)

อันเป็นคณิตศาสตร์ที่สมบูรณ์ มนุษย์ก็ต้องอยู่คู่กับจักรวาลตลอดไป

ไม่ว่าจะเป็นดาวนพเคราะห์ใดและระบบดวงอาทิตย์ในกาแล็กซี่ไหน

สามารถมีวิวัฒนาการทางจิตสู่จิตวิญญาณได้ถ้วนทั่วทุกตัวคนหรือไม่

โดยหลักการที่ว่านั้น จักรวาลกับโลกของเราจึงปราศจากมนุษย์ไปไม่ได้

แต่หากว่าจักรวาลและโลกของเราจำเป็นต้องมีมนุษย์เช่นว่านั้น

อนาคตไม่ใกล้ไม่ไกลจากวันนี้ มนุษย์เราและสังคมของเราจะเป็นอย่างไร?

นั่นคือ เนื้อหาสาระของบทความนี้ คือ เมื่อโลกเปลี่ยน

เมื่อกระบวนทัศน์เปลี่ยน มนุษย์และสังคมของมนุษย์ก็ต้องเปลี่ยนตามไปด้วย

ทั้งนี้เนื่องจากรากฐานของการเปลี่ยนแปลงในครั้งนี้

เป็นเรื่องวิวัฒนาการของจิตสู่จิตวิญญาณ อันเป็นเป้าหมายของจักรวาล

พฤติกรรมและการกระทำต่างๆ ของเราจะเป็นไปด้วยจิต "ใหม่" ทั้งสิ้น

ซึ่งตรงกันข้ามกับที่เราคิดและกระทำกันอยู่ในขณะนี้ ที่ล้วนแล้วแต่ "เหมือนเดิม"

ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการสะสมอาวุธยุทโธปกรณ์ การต่อสู้กับผู้ก่อการร้าย

การต่อสู้กับความยากจนยากไร้ ภัยจากโลกร้อนและผลจากภาวะล่มสลายของธรรมชาติ

สิ่งแวดล้อม อาชญากรรม ยาเสพติดและอื่นๆ

เช่น การใช้เทคโนโลยีทำลายธรรมชาติของนักธุรกิจที่ไร้ความรับผิดชอบ

ความแตกแยก และความรุนแรง ฯลฯ คือเป็นความคิด

และการกระทำของมนุษย์ที่มีกฎหมายของสังคมในกระบวนทัศน์เก่า

อันได้มาจากความคิดของคนที่ยังไม่วิวัฒนาการทางจิตสู่จิตวิญญาณ

เป็นพวกตาต่อตา หรือฟันต่อฟัน แล้วเราจะหาความพอเพียงพอดีและยั่งยืนได้อย่างไร?

เป้าหมายระดับแรกที่ผู้เขียนเอามาจากนักวิทยาศาสตร์สังคมว่าด้วยระบบ

และนักจิตวิทยาผ่านพ้นตัวตนหรือนักจิตวิทยาจิตวิญญาณ

(system theorist / transcendental

psychologist or spiritual psychologist)

รวมทั้งนักวิทยาศาสตร์ยุคใหม่หลายคน

สำหรับมนุษย์ ที่จะเหลือราวๆ ร้อยละ 20 เท่านั้น

และสังคมของมนุษย์ที่จะเกิดขึ้นในอนาคตไม่ใกล้ไม่ไกลจากวันนี้

คือ การล่มสลายหายไปของ "อารยธรรมสมัยใหม่ "

ที่อยู่กับเรามานานจนกระทั่งวันนี้ไปทั้งหมด (modern civilization)

และทั้งหมดจริงๆ ที่จะเข้ามาแทนที่คือ อารยธรรมใหม่ กระบวนทัศน์ใหม่ที่สมดุล

พอเพียงพอดีและยั่งยืน ที่ไม่เหลือเค้าโครงของเก่าอย่างใดเลยให้เห็น

และสิ่งที่ผู้เขียนมองเห็นในวันพรุ่งนี้จะเป็นความศิวิไลซ์ที่ภายใน

ในทางการเมืองสังคมวัฒนธรรมนั้น รัฐธรรมนูญ กฎหมาย

ประชาธิปไตยตัวแทนที่เราใช้อยู่

รวมทั้งสิทธิมนุษยชนจอมปลอมจะหมดไป พร้อมๆ

กับที่ประเทศหรือนครและเมืองใหญ่ๆ จะหายไปหมดพร้อมๆ

กับประชากรโลกที่หายไปเพราะขาดอาหารและน้ำ

และผลพวงของภัยธรรมชาตินานัปการของสภาวะโลกร้อนจัดจริงๆ

จนเกินขอบเขตของสัตว์โลกจะดำรงอยู่ได้

ยกเว้นในภูมิภาคที่อยู่ใกล้กับขั้วโลก เช่น อลาสกา กรีนแลนด์ ไซบีเรีย

ปลายสุดของอเมริกาใต้และแถบเทือกเขาไหล่เขาที่สูงมากๆ

ที่อากาศเย็นหน่อย การดำรงอยู่ของมนุษย์และสัตว์เลี้ยงจะเป็นไป

ในรูปของหมู่บ้านหรือตำบลที่ประชาชนอยู่ร่วมกันภายใต้ประชาธิปไตยที่ทุกคนมีส่วนร่วม

และมีวัฒนธรรมที่เน้นคุณค่าและความหมายของมวลสรรพสิ่งเป็นสำคัญ

ทุกคนไม่ว่าใคร เพศวัยใด ต้องได้รับการคุ้มครองและมีสิทธิกับโอกาสที่เท่าเทียมกัน

อันเป็นกระบวนการจากภายในในด้านของเศรษฐกิจและธุรกรรมทั้งหมด

จะต้องคำนึงถึงสิ่งแวดล้อมและความต้องการที่สมดุลพอเพียงพอดี

และยั่งยืนเป็นสำคัญ เทคโนโลยีที่แลกเปลี่ยนกับความล่มสลาย

และเป็นศัตรูต่อสิ่งแวดล้อมเกินขอบเขตของการฟื้นตัวเองจะมีขึ้นไม่ได้

การเกษตรจะดำเนินไปบนฐานของความจำเป็นและความต้องการที่พอเพียงพอดี

พลังงานจะเป็นรูปแบบของการใช้พลังงานทางเลือกที่ทดแทนได้เองทั้งหมด

เช่น พลังแสงอาทิตย์ หรือพลังลม เป็นต้น

ส่วนการติดต่อหรือการค้าขายกันก็จะเป็นเรื่องของอินเตอร์เน็ตแทบทั้งหมด

นั่นเป็นสิ่งที่จะต้องเกิดขึ้นในไม่ช้านี้ จริงๆ แล้วโลกเริ่มเปลี่ยนแล้ว

และกระบวนทัศน์ของมนุษย์กับสังคมของมนุษย์ก็เริ่มที่จะเปลี่ยนตาม

โดยเฉพาะสำหรับในโลกตะวันตกเช่นที่ยุโรปและสหรัฐอเมริกา

แม้ว่ายังไม่ถึง "มวลอันวิกฤต" เช่นที่ว่าไว้ข้างบน ส่วนประเทศที่พัฒนาใหม่ๆ

หรือประเทศกำลังพัฒนา รวมทั้งที่บ้านเรา

ก็ไม่ใช่สิ่งที่เป็นไปไม่ได้หรือเป็นเรื่องฝันหวาน ซึ่งเราที่อยู่รอดจากวิกฤตโลก

ที่กำลังเกิดอยู่และจะรุนแรงมากขึ้นจนถึงที่สุดภายในสี่ห้าปีนี้

จะได้เห็น อย่าลืมว่า อนุสัยสันดาน "ตัวกูของกู" นั้นไม่ได้เป็นเช่นนั้นนิรันดร

ทุกสิ่งเปลี่ยนแปลงเป็นอนิจจัง มีเกิดก็ต้องมีแก่และมีตาย

มีรูปกายก็ต้องมีนามมีจิต มียุคกสิกรรมก็ต้องมียุคอุตสาหกรรม

มีสมัยใหม่ก็ต้องมียุคหลังสมัยใหม่ ทำไมมนุษย์จึงมีกายกับจิต?

ถ้าหากกายมีวิวัฒนาการได้ จิตก็ต้องมีได้

และหากจิตมีวิวัฒนาการผ่านพ้นตัวตนหรือก้าวพ้น "ตัวกูของกู" ได้

ที่กล่าวมาข้างบนทั้งหมดทำไมจึงจะเป็นไปไม่ได้?