"นโยบาย" สู่ "ปฏิบัติ" คือคำตอบ

วรากรณ์ สามโกเศศ

มติชน

วันที่ 01 มกราคม พ.ศ. 2552

กลุ่มคนที่เจ็บปวดจากวิกฤตการณ์ครั้งนี้ไม่ได้มีเฉพาะผู้ใช้แรงงาน

เจ้าของ SME"s ประชาชนทั่วไป ฯลฯ เท่านั้น

หากนักเศรษฐศาสตร์เป็นคนอีกกลุ่มหนึ่งที่เจ็บปวด

จากการไร้ความสามารถในการพยากรณ์วิกฤตที่กล่าวกันว่า

ร้ายแรงที่สุดในประเทศพัฒนาแล้วนับตั้งแต่สงครามโลกครั้งที่สองเป็นต้นมา

ข้อความวิจารณ์นักเศรษฐศาสตร์ในเว็บไม่ว่าจาก Blogs ใดๆ

ในระดับโลกกำลังกระหึ่มด้วยคำวิจารณ์อาชีพนี้ว่าไม่มีใครออกมาเตือนว่า

จะมีวิกฤตที่รุนแรงได้ขนาดนี้

ที่มีการเตือนกันก็เพียงผลจากฟองสบู่แตกในอสังหาริมทรัพย์ในสหรัฐอเมริกา

แต่ไม่มีใครพยากรณ์การเชื่อมต่อของผลกระทบ

จากภาคอสังหาริมทรัพย์นี้สู่สถาบันการเงิน สถาบันประกัน

จนสู่ภาคการผลิตไปทั่วโลกคำพูดสุดเจ็บปวดก็คือ

นักเศรษฐศาสตร์ควรทิ้งการแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจให้คนอื่นและตัวเอง

ไปแก้ไขวิชาการของตัวเองจะดีกว่าวิกฤตครั้งนี้เชื่อกันว่า

จะทำให้เกิดการทบทวนทิศทางของการศึกษา

และวิจัยเศรษฐศาสตร์ขึ้นครั้งใหญ่ในระดับโลก

ผู้สนใจข้อวิจารณ์นี้กรุณาดู

The Global Edition of The New York Times

อยู่ใน International Herald Tribute

ฉบับ 24-25 ธันวาคม 2008

หันมาดูปัญหาเศรษฐกิจในบ้านเรา

ขณะนี้รัฐบาลมีนโยบายเศรษฐกิจที่จะแก้ไขปัญหา

โดยเฉพาะอย่างยิ่งการกระตุ้นเศรษฐกิจด้วยเงินเพิ่มเติมงบประมาณ

ระหว่างปี 100,000 ล้านบาท และเงินที่สมควรเร่งใช้จ่ายอีก

200,000 ล้านบาท ซึ่งในจำนวน 100,000 ล้านบาท

เป็นการใช้จ่ายขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น

นายกรัฐมนตรี คุณอภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ

เลือกที่จะกระตุ้นเศรษฐกิจในลักษณะที่จะก่อให้เกิดการจ้างงาน

และเกิดผลกระทบด้านบวกต่อประชาชนในชนบทและคนฐานะปานกลางในเมือง

ถึงแม้ว่าจะถูกวิจารณ์ว่าเป็น "ประชานิยม" แต่ก็เป็น "ประชานิยม"

ที่สอดคล้องกับช่วงจังหวะที่ระบบเศรษฐกิจต้องการ "ยาฉีด"

เข็มใหญ่ที่อัดเข้าไปในกลุ่มคนเหล่านี้พอดีในระดับนโยบายการกระตุ้นการจ้างงาน

การส่งเสริมภาคบริการโดยเฉพาะการท่องเที่ยว

การสนับสนุนสินเชื่อแก่ผู้ประกอบ SME"s และประชาชนทั่วไป

การสนับสนุนอุตสาหกรรมส่งออก การผ่อนปรนเงื่อนไขที่รัดรึงการกู้ยืม ฯลฯ

เป็นหนทางแก้ไขปัญหาเศรษฐกิจในภาพรวมที่ยากที่จะหาคนขัดแย้งอย่างไรก็ดี

มีคำพูดอยู่ประโยคหนึ่งของฝรั่งที่เข้าท่าว่า

The devil is in the details

หรือเรื่องยากลำบากยิ่งก็คือการลงไปในรายละเอียด

ซึ่งในเรื่องนี้ขอตีความไปในทำนองว่าเรื่องยากยิ่ง

ก็คือรายละเอียดของการปฏิบัติหรือ

การนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติอย่างมีประสิทธิภาพ

พูดง่ายๆ สั้นๆ ก็คือจะทำอย่างไรให้เงิน 300,000 ล้านบาท

ออกไปถึงมือประชาชนได้อย่างรวดเร็ว

ตรงจุดตามที่ตั้งใจ และไม่รั่วไหลเกินกว่าที่จะรับได้

(การรั่วไหลชนิดแท่งไอติมดูดนั้น

ยากที่จะหายไปข้ามคืน

แต่ก็ไม่ควรยอมรับให้เป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมไทย)

เงิน 300,000 ล้านบาทนี้จะไปอาละวาดไหลเวียนอยู่ในระบบเศรษฐกิจ

ก่อให้เกิดการผลิตและรายได้อีก 3-4 เท่าตัวในที่สุด

เนื่องจากรายจ่ายของคนหนึ่งจะเป็นรายได้ของอีกคนหนึ่ง

เมื่อภาครัฐจ่ายเงินออกไปเพื่อสร้างการผลิต

เงินนั้นก็จะกลายเป็นรายได้ของบางคน

และคนเหล่านี้เมื่อจ่ายรายได้ออกมาเพื่อการบริโภค

รายจ่ายนั้นก็จะกลายเป็นรายได้ของคนอื่นๆ อีกดังนี้เรื่อยไป

เมื่อนับรายได้ของทุกคนที่ได้รับเพิ่มขึ้นรวมกัน

ก็จะเป็นหลายเท่าของเงิน 300,000 ล้านบาทที่จ่ายออกไปครั้งแรก

ทั้งหมดนี้คือสิ่งที่รู้จักกันในนามของ multiplier effects

หัวใจของความสำเร็จ (ล้มเหลว)

ในการกระตุ้นเศรษฐกิจก็คือการนำนโยบายออกไปปฏิบัติ

กล่าวคือมีการเบิกจ่ายเงินอย่างรวดเร็วโดยผู้เบิกจ่ายสามารถอนุมัติได้อย่าง

ถูกต้องตามระเบียบ ซึ่งทั้งหมดนี้ขึ้นอยู่กับระบบการจัดการและ

ความร่วมมือของข้าราชการความสามารถในการทำให้

เกิดการจ่ายเงินกระตุ้นเศรษฐกิจได้อย่างรวดเร็วมีประสิทธิภาพ

ก็คือสิ่งที่เรียกว่า "ฝีมือ" ในการจัดการเศรษฐกิจนั่นเอง

รัฐบาลที่แล้วมัวแต่ "รำมวย" ว่าจะใช้เงิน 100,000 ล้านบาทอย่างไร

ตกลงกันไม่ได้จนไม่มีโอกาสได้ใช้

รัฐบาลใหม่เข้ามาจึงเป็นโอกาสที่จะได้แสดง "ฝีมือ" ให้ประจักษ์

เพราะระบบเศรษฐกิจขณะนี้กำลังต้องการการอัดฉีดอย่างยิ่ง

งานนี้ไม่หมูเพราะ The devil is in the details

แต่ก็สามารถทำได้ ประเทศอื่นๆ เขาก็เผชิญปัญหาแบบเดียวกับเรา

และเขาก็ทำได้ ทำไมเราจะทำไม่ได้เล่า

หน้า 6