โรคหลงลืม

f       Loy Chunpongtong

สรุป #โรคหลงลืม จากงานวิจัยล่าสุด โรค #อัลไซเมอร์ คือ #เบาหวานประเภท3 คือ #ภาวะดื้ออินซูลินในสมอง

กลไกโรคอัลไซเมอร์และสมองเสื่อมหลายชนิดเชื่อมโยงกับ "พลังงานสมองขาดหาย" จาก #ภาวะดื้ออินซูลิน การแก้ไขต้องโฟกัสที่ ควบคุมระดับอินซูลิน ผ่านการปรับอาหารและการใช้ชีวิต ซึ่งไม่เพียงช่วยสมอง แต่ยังส่งผลต่อสุขภาพโดยรวมและอายุยืนยาวด้วย ต่อไปคือรายละเอียด

ฝรั่งมักอ้วนก่อนเป็นเบาหวาน แต่คนไทย/เอเซียอาจเป็นเบาหวานก่อนอ้วนก็ได้ครับ

อัลไซเมอร์กับทฤษฎีแผ่นพลัค (Plaque Theory) ที่ล้มเหลว

- ทฤษฎีเดิม: เชื่อว่าอัลไซเมอร์เกิดจากแผ่นพลัค (โปรตีนสะสมในสมอง) กีดขวางการสื่อสารระหว่างเซลล์ประสาท

- หลักฐานหักล้าง:

- ยาลดแผ่นพลัค ไม่ช่วยฟื้นฟูการรู้คิดแม้แผ่นพลัคจะลดลง

- การชันสูตรศพพบว่าคน ไม่มีอาการอัลไซเมอร์ก็มีแผ่นพลัค ในสมองได้

- งานวิจัยต้นตำรับที่สนับสนุนทฤษฎีนี้ถูกเปิดโปงว่า "ปลอมแปลงข้อมูล" 👉 ทฤษฎีนี้จึงไม่น่าเชื่อถือ

อัลไซเมอร์ = "ภาวะดื้ออินซูลินในสมอง"

- เบาหวานชนิดที่ 3?: ผู้เชี่ยวชาญไม่ชอบคำนี้เพราะทำให้เข้าใจผิดว่าเป็นโรคเบาหวานรูปแบบใหม่ 💡 จริงๆ คือ "สมองดื้ออินซูลิน"

- กลไกสำคัญ:

- สมองเป็นอวัยวะที่ใช้พลังงานสูงมาก ต้องการ กลูโคสหรือคีโตน เป็นเชื้อเพลิงหลัก

- เมื่อสมองดื้ออินซูลิน ➔ อินซูลินไม่สามารถ "เปิดประตู" นำกลูโคสเข้าเซลล์สมองได้

- ผลลัพธ์: สมอง ขาดพลังงาน แม้ระดับน้ำตาลในเลือดจะสูง (เหมือนในเบาหวานชนิดที่ 2)

- หากร่างกายไม่ผลิตคีโตนเพียงพอ (เพราะกินบ่อย/อินซูลินสูง) ➔ สมองไม่มีพลังงานสำรอง 👉 การรู้คิดลดลง

หลักฐานชัดเจน: ดื้ออินซูลิน vs อัลไซเมอร์

- ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ 40-80% มีภาวะดื้ออินซูลินหรือเบาหวานชนิดที่ 2 (ตัวเลขต่างกันเพราะวิธีวัดต่างกัน)

- เทคนิค PET Scan พบว่า สมองผู้ป่วยอัลไซเมอร์มีการใช้กลูโคสลดลง (Brain Glucose Hypometabolism)

- ไม่ใช่แค่อัลไซเมอร์: โรคทางระบบประสาทอื่นๆ เช่น ซึมเศร้า, ไมเกรน, ลมชัก, พาร์กินสัน ก็พบภาวะเดียวกันนี้ 👉 ล้วนเชื่อมโยงกับ ดื้ออินซูลิน

ปัญหาวิกฤต: เราไม่ตรวจวัดอินซูลิน!

- การตรวจแค่น้ำตาลในเลือด ไม่เพียงพอ ➜ หลายคนดื้ออินซูลินแต่ น้ำตาลปกติ

- ค่าอินซูลินที่ควรเฝ้าระวัง:

- หน่วยสหรัฐฯ: > 10 µU/mL

- หน่วยสากล: > 40 pmol/L

- กลุ่มเสี่ยงแม้รูปร่างผอม: คนเอเชียตะวันออก, ผู้หญิงวัยรุ่นที่มี PCOS

ความแตกต่างทางชาติพันธุ์กับความอ้วน

- ทฤษฎี Personal Fat Threshold: ร่างกายแต่ละคน (ขึ้นกับชาติพันธุ์+เพศ) มีจุดจำกัดในการเก็บไขมันได้โดยไม่เกิดโรค

- ไขมันใต้ผิวหนัง (Subcutaneous): เก็บได้มากกว่า, อันตรายน้อยกว่า

- ไขมันในช่องท้อง (Visceral): เก็บได้จำกัด, ไปกดอวัยวะภายใน, กระตุ้นดื้ออินซูลินรุนแรง

- กลุ่มเสี่ยงสูง: ชาวเอเชียตะวันออก/ลาติน มีแนวโน้มสะสมไขมันในช่องท้องมาก ➜ เสี่ยงแม้น้ำหนักไม่มาก

ทางออก: ควบคุมอินซูลิน = ป้องกันสมองเสื่อม

- ลดอินซูลิน = กระตุ้น Autophagy (กระบวนการซ่อมแซมเซลล์) ที่เชื่อมโยงกับ อายุยืน

- วิธีมีประสิทธิภาพ:

- การกินแบบคีโตเจนิก: ผลิตคีโตนเป็นพลังงานสมอง แม้ไม่ต้องอดอาหาร

- การอดเป็นช่วง (Fasting): ลดอินซูลิน กระตุ้น Autophagy

- งานวิจัย: สัตว์ที่กินคีโตเจนิก มีอายุยืนกว่า กินอาหารคาร์บสูง แม้ได้รับแคลอรีเท่ากัน

- ปัจจุบัน ไทยมีผู้ป่วยสมองเสื่อม 2.6 แสนคน (2025)คิดเป็น 4% ของวัย 80+

- คาดการณ์ 2050: พุ่งถึง 4 - 5 แสนคน

- จำไว้ ดื้ออินซูลิน อายุสมองสั้นลง

ลอย ชุนพงษ์ทอง เรียบเรียง 16 สิงหาคม 2025