ประวัติ "วันฉัตรมงคล 2567" และความสำคัญวันที่ 4 พฤษภาคมของทุกปี
วันฉัตรมงคล (ภาษาอังกฤษ : Coronation Day) ถือเป็นอีกหนึ่งวันสำคัญของไทย เนื่องจากมีการจัดพระราชพิธีมาอย่างยาวนานตั้งแต่ในสมัยรัชกาลที่ 4 และมีเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ที่น่าสนใจสอดแทรกไว้อีกด้วยเช่นกัน ซึ่งวันฉัตรมงคล 2567 จะตรงกับวันไหน สำคัญอย่างไร อ่านได้ในบทความนี้
วันฉัตรมงคล คือ วันอะไร
วันฉัตรมงคล คือ วันสำคัญในวัฒนธรรมประเพณีไทยที่จะมีการจัดพระราชพิธีขึ้น โดยสารานุกรมประวัติศาสตร์ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน อธิบายไว้ว่า พระราชพิธีฉัตรมงคล เป็นพระราชพิธีบำเพ็ญพระราชกุศลสมโภชพระมหาเศวตฉัตร เครื่องราชูปโภค เพื่อเฉลิมฉลองวันคล้ายวันบรมราชาภิเษกของพระมหากษัตริย์ในพระบรมราชวงศ์จักรี
พระราชพิธีดังกล่าวเริ่มขึ้นในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 โดยตามธรรมเนียมเดิมจะเริ่มพิธีในเดือนพฤษภาคม ซึ่งเป็นเดือนที่ตรงกับครั้งเมื่อพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงประกอบพิธีบรมราชาภิเษก จึงโปรดเกล้าฯ ให้จัดการพระราชกุศลในวันคล้ายวันบรมราชาภิเษกและพระราชทานชื่อว่า “ฉัตรมงคล”
แม้ว่าพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงรับบรมราชาภิเษกตรงกับวันที่ 11 พฤศจิกายน พ.ศ. 2411 แต่ยังคงให้จัดพระราชพิธีฉัตรมงคลในเดือน 6 ไว้เช่นเดิม
ต่อมาในรัชกาลที่ 9 มีการกำหนด “วันฉัตรมงคล” ไว้ในวันที่ 5 พฤษภาคม แต่ในรัชกาลที่ 10 มีการกำหนดวันอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 4 พฤษภาคม 2562 ซึ่งในทุกปี วันฉัตรมงคลจึงตรงกับวันที่ 4 พฤษภาคม ของทุกปีนั่นเอง
วันฉัตรมงคล มีความสำคัญอย่างไร
วันฉัตรมงคลถือเป็นวันสำคัญที่เจ้าพนักงานทั้งฝ่ายในและฝ่ายหน้าจะต้องทำหน้าที่รักษาเครื่องราชูปโภคและพระราชนิเวศน์ ตั้งเครื่องสังเวย เครื่องประโคม และร้อยดอกไม้ประดับบูชา รวมถึงจัดพิธีสวดมนต์ และเป็นเสมือนการระลึกถึงและเชิดชูพระเกียรติการครบรอบปีที่รับบรมราชาภิเษกของพระมหากษัตริย์ในราชวงศ์จักรีอีกด้วย
พระราชพิธีฉัตรมงคลทำอะไรบ้าง
พระราชพิธีฉัตรมงคลจะมีการจัดสมโภชเครื่องเครื่องราชกกุธภัณฑ์ในพระบรมมหาราชวัง ประกอบด้วยพระมหาพิชัยมงกุฎ พระแสงขรรค์ชัยศรี ธารพระกร วาลวิชนี และฉลองพระบาทเชิงงอน โดยเจ้าพนักงานจะต้องอัญเชิญมาประดิษฐานบนพระแท่นใต้พระนพปฎลมหาเศวตฉัตร จากนั้นจะมีการอ่านประกาศพระพราชพิธี พระสงฆ์สวดพระพุทธมนต์เย็นตามลำดับ
วันฉัตรมงคล 2567 หยุดไหม
หลังจากที่ได้มีการกำหนดวันฉัตรมงคลอย่างเป็นทางการแล้ว ก็ได้มีการกำหนดวันหยุดประจำปีขึ้นด้วย ทำให้วันฉัตรมงคล 2567 ซึ่งตรงกับวันเสาร์ที่ 4 พฤษภาคมเป็นวันหยุด แต่เนื่องจากตรงกับวันเสาร์-อาทิตย์ จึงได้จัดวันหยุดชดเชยในวันจันทร์ที่ 6 พฤษภาคมแทน
แม้ว่าในช่วงแรกจะมีการกำหนดวันฉัตรมงคลไว้ถึง 3 วัน แต่ต่อมาก็ได้มีการกำหนดวันอย่างเป็นทางการในวันที่ 4 พฤษภาคม ดังนั้น วันฉัตรมงคล 2567 และในทุกๆ ปี จึงนับเป็นวันฉัตรมงคล
อ้างอิงข้อมูล : สำนักงานราชบัณฑิตยสภา และหอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี
